IKE - zalety i wady

Indywidualne Konto Emerytalne to jeden z elementów systemu emerytalnego w Polsce. Jego utworzenie jest dobrowolne, a prawo do dokonywania wpłat na IKE przysługuje osobie fizycznej, która ukończyła 16 lat. Równocześnie przepisy precyzują, że na konto co roku można wpłacić maksymalnie 300 proc. prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Obecnie jest to 26 019 zł.

Co trzeba wiedzieć o IKE?

IKE można założyć niezależnie od tego, czy posiada się już indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) lub jest się uczestnikiem pracowniczego programu emerytalnego (PPE). Należy jednak pamiętać, że środki na IKE może gromadzić tylko jeden oszczędzający. Nie ma w tym przypadku możliwości wspólnego odkładania funduszy np. wraz z małżonkiem czy dzieckiem.

Ustawodawca przewidział też pewne ograniczenia dla osób małoletnich (od 16. do 18. roku życia). Mogą one dokonywać wpłat na IKE tylko w tym roku kalendarzowym, w którym uzyskują dochody z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę. Równocześnie, gdy małoletni będą uprawnieni do nabycia środków po zmarłym oszczędzającym na IKE, może przetransferować na założone dla niego IKE środki zgromadzone przez zmarłego. Jednak do chwili osiągnięcia pełnoletności albo momentu osiągania dochodów z pracy, taka osoba nie może dokonywać wpłat na IKE.

W przypadku małoletnich na innym poziomie ustalono też limit wpłat na IKE. Wynosi on tyle, ile ich dochód z pracy w danym roku kalendarzowym. 

Co do zasady, wpłaty na IKE mogą być dokonywane w formie pieniężnej. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy konto założymy w podmiocie prowadzącym działalność maklerską. W tym przypadku zyskujemy możliwość dokonywania wpłat w formie papierów wartościowych.

Zalety i wady IKE

IKE prowadzą fundusze inwestycyjne, domy maklerskie, zakłady ubezpieczeń na życie, banki oraz dobrowolne fundusze emerytalne. Jeszcze przed podpisaniem umowy o prowadzeniu IKE z wybraną instytucją finansową, należy złożyć stosowne oświadczenie - o nieposiadaniu IKE albo też chęci dokonania transferu środków z dotychczas posiadanego IKE na nowe konto.

Poprzez IKE ustawodawca chce zachęcać Polaków do odkładania dodatkowych środków na emeryturę. Dlatego też, jeśli fundusze pozostaną na koncie do momentu ukończenia 60. roku życia (lub 55. roku życia - jeśli już wtedy nabędziemy prawa emerytalne), 100 proc. wypracowanego zysku pozostanie w naszej kieszeni i nie będziemy musieli odprowadzać żadnego podatku. Jeśli fundusze z IKE wypłacimy wcześniej, będziemy musieli się liczyć z zapłaceniem 19 proc. podatku.

Jeśli zdecydujemy się na inwestycję w lokaty bankowe czy też papiery wartościowe, to najpóźniej na końcu inwestycji będziemy zobowiązani zapłacić podatek od wygenerowanego zysku. Jeśli natomiast postawimy na IKE i zatrzymamy środki na koncie aż do osiągnięcia 60. roku życia (lub 55. roku życia w razie wcześniejszej emerytury), w naszej kieszeni może zostać nawet kilka, kilkanaście tysięcy złotych - zależy to od kwot wpłacanych na IKE. 

Inwestycja w IKE pozwala też częściowo ochronić nasze środki przed inflacją. Podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki) naliczany jest bowiem od zysków nominalnych, więc przy stosunkowo wysokiej inflacji pochłonie znaczną część naszych zysków.

Na IKE podatkiem nie są objęte dywidendy i odsetki, które są dopisywane do rachunku z tytułu posiadania akcji, obligacji, itd. Oznacza to, że w okresie naszego inwestowania pracuje dla nas większa suma pieniędzy. Podobnie wygląda kwestia wszelkich transakcji, które obejmowałyby sprzedaż papierów wartościowych i wygenerowałyby w związku z tym zysk. IKE daje możliwość handlowania akcjami bez obaw o konieczność zapłacenia podatku, więc inwestującemu zostaje do dyspozycji więcej środków.

Równocześnie należy pamiętać o tym, że uzyskanie zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych w ramach IKE możliwe jest w sytuacji, w której dokonamy wpłat na IKE co najmniej w pięciu dowolnych latach kalendarzowych, albo też dokonamy wpłat ponad połowy wartości wszystkich wpłat na IKE nie później niż na pięć lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty.

IKE w biurze maklerskim

Ciekawą opcją może być założenie IKE w domu maklerskim albo też funkcjonującym obok banku biurze maklerskim. Daje to możliwość samodzielnego inwestowania środków w szereg instrumentów finansowych (akcje, obligacje, fundusze ETF, certyfikaty strukturyzowane i inwestycyjne). Warto też zorientować się, czy wybrany przez nas dom maklerski daje możliwość inwestowania środków w akcje i fundusze ETF na giełdach zagranicznych.

Dokonując wyboru IKE w domu maklerskim, należy też wziąć pod uwagę koszty, jakie poniesiemy w związku ze składanym zleceniem kupna/sprzedaży wskazanego instrumentu finansowego. W przypadku polskiej giełdy zwykle koszty transakcji będą niższe, niż w przypadku giełdy zagranicznej. Niektóre instytucje mogą też pobierać opłaty za samo prowadzenie rachunku maklerskiego. 

IKE w ramach domu maklerskiego można wykorzystać do agresywnych inwestycji. Nie jesteśmy bowiem ograniczeni limitem dokonywanych transakcji, choć z drugiej strony - wachlarz dostępnych opcji jest uboższy w porównaniu do tradycyjnego rachunku maklerskiego. IKE w domu maklerskim nie daje dostępu do rynku Forex, nie mamy też możliwości inwestowania w kontrakty krótkoterminowe czy opcje.